دیباچه: خاموش باش و آرام قدم بردار تا جذبه آسمانی محراب، صلابت ستونها و منارهها و ظرافت کنگرهها تمامی وجودت را تسخیر کند. به دقت نگاه کن و بگذار نوری که از پس شیشههای رنگین به داخل میتابد همه رنگ و تلألؤ خود را میهمان چشمهایت کند تا تو ببینی که چگونه زمین و آسمان به هم پیوند میخورند و سپس گلها و اسلیمیها در یک بهار همیشگی سر بر میآورند.اینجا کجاست؟اینجا مسجد امام، هشت بهشت،گنبد قابوس، ارگ بم، سلطانیه یا هر بنای دیگری است که شاهکار هنر معماری ایرانیان است. هنری که پر از ابتکار، زیبایی، اصالت، الهام و احترام به طبیعت است و به گرمی موسیقی و به شیرینی شعر فارسی است. نه! اشتباه نکن! معماری تنها هنر ساختن بناهای آجری و گنبدهای دوار نیست که بگوئیم عمر آن در هزاره سوم میلادی به پایان رسیده است بلکه برای ساخت آسمان خراشها، برجها و مجتمعهای امروز، بیش از حیاطهای پر باغچه دیروز به معماران هنرمند و کارآمد نیاز داریم و از همین رو رشته معماری یکی از رشتههای مهم دانشگاهی است که امروزه در دانشکدههای فنی یا هنری دنیا تدریس میشود. این رشته دارای دو جنبه هنری و فنی است. در این میان درسهای طراحی، زیباشناسی و نحوه زیباکردن حجمها، نماها وپلانها به هنر بر میگردد و دروسی مثل سازههای بتنی و فلزی، مقاومت مصالح، ایستایی، تأسیسات مکانیکی و الکتریکی به جنبه فنی این رشته مربوط میشود. در این رشته دروس هنری اهمیت بیشتری داشته و دروس علمی و فنی در راستای دروس هنری است. برای مثال یک معمار در طراحی خانه باید فضای آرامشبخشی را ایجاد کند تا باعث اضطراب، خستگی و دلتنگی نگردد. کاری که بیش از رعایت اصول فیزیکی مثل نور و صوت، نیاز به آشنایی با اصول زیباییشناسی دارد.
تواناییهای لازم :
معماری بیش از آنکه علم و تکنیک باشد، ذوق و سلیقه و استعداد است و معمار کسی است که طرحهای فردیاش با نقاشی و مجسمهسازی رقابت کند و در واقع بتواند مجسمهای کاربردی بسازد. دانشجوی این رشته علاوه بر توانمندی در طراحی و قدرت تجسم و خلاقیت، لازم است که در درس ریاضی بخصوص در هندسه قوی باشد چون برای آموزش فن و تکنیک معماری باید دروسی مثل هندسه کاربردی، هندسه مناظر و مرایا و ریاضیات و آمار را مطالعه کرد.
موقعیت شغلی در ایران :
با توجه به این که در سطح کارشناسی به جنبههای فنی معماری توجه بیشتری میشود، در نتیجه فارغالتحصیل این رشته میتواند به ساختمان سازی (طراحی فنی ساختمانهای مختلف) بپردازد اما فارغالتحصیل کارشناسی ارشد چون جنبههای هنری معماری را آموزش دیده است ، بیشتر به هنر معماری میپردازد. مهندس معمار علاوه بر طراحی بناها میتواند به طراحی و ساخت ماکت و طراحی معماری داخلی بپردازد یا به عنوان ناظر ساخت فعالیت کند. در ضمن فارغالتحصیل معماری آمادگی کار در رشتههای مرتبط با معماری مثل طراحی صحنه یا طراحی صنعتی را نیز دارد.
معماری ایرانی سعی در توصیف معماری قدسی داشته و تاکید می کند که معماری هنری است برای نظم بخشیدن به فضا. و هدف اصلی آن قرار دادن انسان در محضر پروردگار است ، از طریق تقدس بخشیدن به فضایی که می سازد و بدان نظم می بخشد.
هدف:
مهندس معمار فردی است که دانش و مهارتهای لازم را در زمینه های معماری به منظور اجرای فعالیت طراحی فضاهای مسکونی ، آموزشی ، فرهنگی و تجاری و … کسب نماید.
بدیهی است سوق دادن آموزش معماری به سمت جوابگویی هرچه بیشتر به نیازهای واقعی و صالح جامعه وآشنایی دانشجویان با فرهنگ بومی و صحیح معماری به هدف فوق کمک موثر می نماید.
اگر هدف از آموزش معماری را تربیت معمارانی بدانیم که دارای استعداد و توان و مسلط به دانشهای تخصصی باشند و این استعداد و دانش را در جهت صحیح و در خدمت جامعه به کار گیرند ، آنگاه می توانیم توانش ، دانش و بینش را به عنوان سه بنیان اصلی برای آموزش معماری معرفی کنیم:
توانش : توانش مجموعه علایق ،قابلیت ها و توانایی های شاگرد است.
دانش : دانش مجموعه علوم و دانستنی های عرصه معماری اعم از فنی ، هنری ، تاریخی و … است. دانش سهمی از منظومه آموزش معماری است که شاگرد در اغلب موارد فاقد آن است و باید در دانشگاه کسب کند.
بینش: بینش سمت و سوی به کارگیری توانش ها و دانش ها را در آفرینش اثر معماری روشن میکند.
در میکده از ما نخریدند به جامی آن علم که در مدرسه آموخته بودیم
پرورده شدن استعداد و فربه شدن علمی شاگرد هرگز به معمار شدن او کفایت نمی کند.
معمار باید مجهز به بینشی باشد که او را در بکارگیری دانش و توانش هدایت و همراهی کند.
پس از پایان دوره کارشناسی نا پیوسته معماری از فارغ التحصیلان انتظار می رود :
- طراحی اولیه ، تهیه نقشه های معماری تا مراحل اجرایی کار
- نظارت بر اجرای کار در عملیات اجرایی ساختمان
- عضویت در سازمان نظام مهندسی و دریافت پروانه طراحی و نظارت
- همکاری با گروه مهندسین مشاور معمار جهت توسعه طرح ها
- طراحی مراحل اول و دوم پروژه ها
مشاغل قابل احراز:
- کارشناس دفاتر فنی سازمانها
- طراح و کارشناس دفاتر مهندسین مشاور
- کارشناس امور فنی و اجرایی بخش عمرانی سازمانهای مربوطه(اعم از وزارت مسکن و شهرسازی ، شهرداریها ، سازمان تحقیقات مسکن ، سازمان میراث فرهنگی )
درشرایط امروز جامعه ایران که به دنبال استقلال و قطع وابستگی های فرهنگی از بیگانگان است ، آموزش تقلیدی – اقتباسی و الگو قرار دادن مدارس غربی به سادگی قابل پذیرش نیست.آموزش دانشگاهی معماری در ایران بیشتر اقتباسی از مدرسه های بوزار و باهاوس بود و شیوه ها و برنامه های این مدارس الگوی آموزش در دانشکده های ما قرار می گرفت.
هم اکنون یافتن روشی مستقل و بومی در آموزش معماری خواسته بسیاری از دست اندرکاران این عرصه است.
فرجام معماری امروز ایران ، نه در جا ماندن است و نه هر جا رفتن.
در جا ماندن یعنی دل به معماری گذشتگان بستن و بی درک زمان آن را به تکرار نشستن.
هر جا رفتن یعنی دل از معماری گذشتگان بریدن و فارغ از فرهنگ و فطرت خود به دنبال هر تازه ای دویدن.
در جا ماندن زنجیری است بر پای دانشجوی معماری و هرجا رفتن حلقه ای بر گردن او.
با توجه به این که در سطح کارشناسی به جنبههای فنی معماری توجه بیشتری میشود ، در نتیجه فارغالتحصیل این رشته میتواند به ساختمان سازی (طراحی فنی ساختمانهای مختلف) بپردازد اما فارغالتحصیل کارشناسی ارشد چون جنبههای هنری معماری را آموزش دیده است، بیشتر به هنر معماری میپردازد. در یک مثال میتوان گفت که نوع کار لیسانس و فوق لیسانس معماری مثل نوع کار پزشک عمومی و پزشک متخصص است. یعنی لیسانس معماری به کلیات معماری میپردازد و فوق لیسانس معماری به صورت تخصصی در این رشته فعالیت میکند.»
هدف :
«رشته تکنولوژی معماری دارای دو جنبه هنری و فنی است که درسهای طراحی، زیبایی شناسی و نحوه زیبا کردن حجمها ، نماها و پلانها به هنر بر میگردد و دروسی مثل سازههای بتنی و فلزی، مقاومت مصالح، ایستایی، تاسیسات مکانیکی و الکتریکی به جنبه فنی این رشته مربوط میشود.»
«در این رشته دروس هنری اهمیت بیشتری داشته و دروس علمی و فنی در راستای دروس هنری است. برای مثال یک معمار در طراحی خانه باید فضای آرامشبخشی را ایجاد کند تا باعث اضطراب ، خستگی و دلتنگی نگردد. کاری که بیش از رعایت اصول فیزیکی مثل نور و صوت، نیاز به آشنایی با اصول زیباییشناسی دارد.»
«معماری ترکیب، طراحی و پدیدآوردن فضای زیست انسان در طبیعت است. که این فضا میتواند مسجد، بیمارستان، مسکن، مدرسه و یا هر فضای دیگری باشد که شهر را به وجود میآورد.»
دوره کارشناسی مهندسی معماری دورهای است حرفهای که پرورش استعداد خلاقه، انتقال دانشها و مهارتهای عمومی حرفه معماری و حصول کارآیی عمومی در این رشته را هدف قرار میدهد. در راستای هدف فوق سعی شده است که در برنامهریزی این دوره حداکثر بهای ممکن به پروژههای طراحی معماری و دروس فنی و نظری پیرامون آن داده شود.
و تفاوت معماری با عمران این است که عمران با منطق حرف میزند اما معماری با فرهنگ و هنر و ایده و ریاضی صحبت میکنه تنها تفاوت عمران معماری اینست.